ការណែនាំអំពីប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រង (MIS)

នៅក្នុងមេរៀននេះ យើងនឹងពន្យល់លម្អិតអំពី ការណែនាំអំពីប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រង (MIS) ដោយផ្តោតលើបីចំណុចសំខាន់ៗ៖

និយមន័យ និងធាតុផ្សំនៃ MIS
តួនាទីរបស់ MIS នៅក្នុងអង្គការ
ប្រភេទនៃប្រព័ន្ធព័ត៌មាន

1. និយមន័យ និងធាតុផ្សំនៃ MIS

និយមន័យនៃ MIS

ប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រង (Management Information Systems – MIS) គឺជាប្រព័ន្ធដែលរួមបញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាននិងដំណើរការគ្រប់គ្រង ដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ ទាន់ពេលវេលា និងមានភាពជឿជាក់ សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងអង្គការ។

MIS មិនត្រឹមតែជាបច្ចេកវិទ្យា ប៉ុន្តែវាជាប្រព័ន្ធដែលរួមបញ្ចូល មនុស្ស, បច្ចេកវិទ្យា, ដំណើរការ, និង ទិន្នន័យ ដើម្បីគាំទ្រដល់ ការគ្រប់គ្រង, ការសម្រេចចិត្ត, និង ការធ្វើផែនការ។

ធាតុផ្សំនៃ MIS

ប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រងមានធាតុផ្សំចម្បងចំនួនប្រាំ (5):

មនុស្ស (People): ជាបុគ្គលដែលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ ឬពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធ ពួកគេរួមមានអ្នកប្រើប្រាស់ចុងក្រោយ (End Users) និងអ្នកជំនាញ IT។
បច្ចេកវិទ្យាអរូបី (Hardware): ជាឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យាដែលប្រើប្រាស់ដើម្បីប្រមូល បង្ហាញ បម្រុងទុក និងដំណើរការទិន្នន័យ។
បច្ចេកវិទ្យាអរូបភាព (Software): ជាកម្មវិធីនិងកម្មវិធីប្រតិបត្តិដែលគ្រប់គ្រងលើ Hardware និងដំណើរការព័ត៌មាន។
ទិន្នន័យ (Data): ជាព័ត៌មានដើមដែលត្រូវបានប្រមូល ហើយត្រូវបានដំណើរការដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មានមានន័យ។
ដំណើរការ (Procedures): ជាច្បាប់ និងការណែនាំដែលកំណត់វិធីសាស្រ្តប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធ។

2. តួនាទីរបស់ MIS នៅក្នុងអង្គការ

MIS មានតួនាទីសំខាន់ៗច្រើននៅក្នុងអង្គការ ដូចខាងក្រោម៖

2.1. គាំទ្រការសម្រេចចិត្ត

MIS ផ្តល់ព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា ដើម្បីជួយអ្នកគ្រប់គ្រងក្នុងការសម្រេចចិត្តដែលមានប្រសិទ្ធភាព។ វាជួយក្នុងការវិភាគស្ថានភាព ប៉ាន់ប្រមាណបែបផែន និងព្យាករណ៍នូវលទ្ធផលអនាគត។

2.2. បង្កើនប្រសិទ្ធភាពនិងប្រសិទ្ធផល

ដោយប្រើប្រាស់ MIS អង្គការអាចបង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងដំណើរការប្រចាំថ្ងៃ ដោយសន្សំសំចៃពេលវេលា និងធនធាន។ វាជួយកាត់បន្ថយកំហុស និងបង្កើនផលិតភាពរបស់បុគ្គលិក។

2.3. បង្កើតការប្រកួតប្រជែង

MIS អនុញ្ញាតអង្គការចូលប្រកួតប្រជែងក្នុងទីផ្សារ ដោយផ្តល់ឱកាសនៃការបញ្ចេញផលិតផល និងសេវាកម្មថ្មីៗ ទាន់ពេលវេលា និងតម្រូវតាមតម្រូវការរបស់អតិថិជន។

2.4. ការគ្រប់គ្រងធនធាន

MIS ជួយគ្រប់គ្រងធនធានក្នុងអង្គការ ដោយតាមដាន និងបញ្ចេញរបាយការណ៍លើការប្រើប្រាស់ធនធាន ដូចជាថវិកា ស្តុក បុគ្គលិក និងឧបករណ៍។

2.5. ការទំនាក់ទំនងនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ

វាអនុញ្ញាតឱ្យមានការទំនាក់ទំនងមានប្រសិទ្ធភាពរវាងនិយោជិក ផ្នែកផ្សេងៗ និងនិយោជក ដោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីម៉ែល បណ្តាញឬបច្ចេកវិទ្យាទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ។

3. ប្រភេទនៃប្រព័ន្ធព័ត៌មាន

មានប្រព័ន្ធព័ត៌មានច្រើនប្រភេទដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងអង្គការ ដោយផ្អែកលើតួនាទី និងកម្រិតនៃការគ្រប់គ្រង។ ខាងក្រោមជាប្រភេទសំខាន់ៗ៖

3.1. ប្រព័ន្ធដំណើរការបច្ចុប្បន្ន (Transaction Processing Systems – TPS)

បំណង: ដើម្បីប្រមូល និងដំណើរការដំណើរការបច្ចុប្បន្នក្នុងអង្គការ។
ឧទាហរណ៍: ប្រព័ន្ធលក់ POS, ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងស្តុក, ប្រព័ន្ធប្រាក់ខែ។

3.2. ប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រង (Management Information Systems – MIS)

បំណង: ផ្តល់ព័ត៌មានសម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្រងកម្រិតមធ្យម ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពអង្គការ។
ឧទាហរណ៍: របាយការណ៍លក់ប្រចាំខែ, វិភាគថវិកា, របាយការណ៍ផលិតកម្ម។

3.3. ប្រព័ន្ធគាំទ្រការសម្រេចចិត្ត (Decision Support Systems – DSS)

បំណង: ជួយអ្នកគ្រប់គ្រងក្នុងការសម្រេចចិត្តដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាក់លាក់ ដែលមានស្មុគស្មាញ និងមិនរឹងមាំ។
ឧទាហរណ៍: ប្រព័ន្ធព្យាករណ៍ទីផ្សារ, វិភាគ “What-if”, ការគាំទ្រក្នុងការវិនិយោគ។

3.4. ប្រព័ន្ធព័ត៌មានប្រតិបត្តិ (Executive Information Systems – EIS)

បំណង: ផ្តល់ព័ត៌មានសង្ខេប និងវិភាគខ្ពស់សម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្រងកំពូល ដើម្បីគាំទ្រការសម្រេចចិត្តយុទ្ធសាស្រ្ត។
ឧទាហរណ៍: ដាសប៊តគ្រប់គ្រង, សេចក្តីរាយការណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន, វិភាគដំណើរការអាជីវកម្ម។

3.5. ប្រព័ន្ធចេះស្វែងយល់ (Expert Systems)

បំណង: ប្រើប្រាស់ជំនាញ និងចំណេះដឹងរបស់អ្នកជំនាញ ដើម្បីផ្តល់ដំណោះស្រាយនិងសំណូកប្រកបដោយបញ្ញា។
ឧទាហរណ៍: ប្រព័ន្ធវិនិច្ឆ័យវេជ្ជសាស្រ្ត, ប្រព័ន្ធប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកច្បាប់។

3.6. ប្រព័ន្ធការប្រើប្រាស់ល្បឿនលឿន (Office Automation Systems – OAS)

បំណង: ជួយបុគ្គលិកការិយាល័យក្នុងការបំពេញភារៈកិច្ចប្រចាំថ្ងៃ ដោយបង្កើនផលិតភាព។
ឧទាហរណ៍: កម្មវិធីកំណត់ពេលវេលា, អ៊ីម៉ែល, កម្មវិធីនិពន្ធឯកសារ។

3.7. ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចំណេះដឹង (Knowledge Management Systems – KMS)

បំណង: រក្សា និងចែករំលែកចំណេះដឹងក្នុងអង្គការ ដើម្បីបង្កើនការសិក្សា និងការធ្វើចំណេះដឹង។
ឧទាហរណ៍: វេបសាយ Intranet, វិគីក្រុមហ៊ុន, បណ្ដាញសង្គមអាជីវកម្ម។

ការយល់ដឹងអំពីនិយមន័យ ធាតុផ្សំ តួនាទី និងប្រភេទនៃប្រព័ន្ធព័ត៌មានគ្រប់គ្រង (MIS) គឺមានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់អ្នកដែលចង់ស្វែងយល់ និងអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញក្នុងវិស័យនេះ។ MIS មិនត្រឹមតែជាប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ប៉ុន្តែវាជាឧបករណ៍មានតម្លៃសម្រាប់អង្គការ ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាព ប្រសិទ្ធផល និងសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងទីផ្សារតានតឹងនាពេលបច្ចុប្បន្ន។