PHP គឺជា ភាសាម៉ាស៊ីនមេ (Server Side Script) សំរាប់អភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រមួយដែល ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអ្នកអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រជាច្រើន ។ ដើមឡើយ PHP មកពីពាក្យ Personal Home Page ប៉ុន្តែត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយ GNU ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ន PHP ត្រូវបាន ហៅថា Hypertext Preprocessor ។ PHP មានសមត្ថភាពបង្កើតគេហទំព័រដែលមានលក្ខណៈប្រែប្រួល (Dynamic Website) ។ PHP ត្រូវបានអ្នកអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រប្រើប្រាស់ជាច្រើនពាស ពេញពិភពលោកដោយ PHP មានភាពងាយស្រួលក្នុងការសិក្សា និងលក្ខណៈពិសេស ច្រើន ។ PHP ត្រូវបានផ្តល់ឈ្មោះជាផ្លូវការ Hypertext Preprocessor ជាភាសាដែលដំណើការនៅ លើ Web Server ដែលជាទូទៅត្រូវបានសរសេរក្នុងបិរបទ HTML ប៉ុន្តែមិនដូច HTML page ធម្មតានោះទេ ។ PHP script មិនត្រូវបានបញ្ជូនទៅអោយ Client ដោយ Server ផ្ទាល់នោះទេ វាធ្វើការបញ្ជូនដោយ PHP engine ។ PHP code ដែលស្ថិតនៅក្នុង script អាចប្រើដើម្បីធ្វើការ ជាមួយ Databases, បង្កើតជារូបភាព, ទាញយក និងបញ្ចូលទិន្នន័យ ឬកែប្រែទិន្នន័យដែល មាននៅក្នុង files ឬធ្វើការទំនាក់ទំនងទៅកាន់ Remote Server ព្រមជាមួយនឹងលទ្ធភាពជា ច្រើនទៀត ។
ប្រវត្តិរបស់ PHP
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧ លោក Rasmus បន្តការអភិវឌ្ឍន៍ PHP/FI 2 រហូតមកល់ខែវិចិ្ឆកា ឆ្នាំ ដដែលបន្ទាប់ពី លោក Audi Gutmans ហើយនិង លោក Zeev Suraski បានប្រទះឃើញនូវ PHP/FI ចំ ពេលដែលពួកគេកំពុងស្វែងរកនូវភាសាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍នូវគំរោងបង្កើតនូវ e-commerce solution សំរាប់ សាកលវិទ្យាល័យរបស់ពួកគេ ។ ពួកគេបានអោយដឹង PHP/FI ពុំទាន់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយហើយខ្វះខាតនូវលក្ខណៈពិសេសជាច្រើន។ ចំណុចមួយដែលមានការចាប់អារម្មណ៍ជាងគេគឺ while loop ដែលពួកគេនឹងត្រូវប្រតិបត្តិ ។ PHP 3 លោក Zeev និង Andi សំរេចចិត្តសរសេរ scripting language ឡើងវិញប៉ុន្តែពុំវត្តមាន Rasmus ចូលរួមដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍នូវ PHP 3 ឡើយ ហើយបានផ្តល់នូវឈ្មោះថ្មីថា Hypertext Preprocessor ដើម្បីបញ្ជាក់ថា PHP គឺជាផលិតផលផ្សេងមួយទៀតហើយនឹងមិនត្រឹមតែ យកមកប្រើសំរាប់តែការងារផ្ទាល់ខ្លួននោះទេ ។ លោក Zeev និង Andi ក៏បានបង្កើតនូវ extension API ដែល API បង្កើតថ្មីនេះវាមានលទ្ធភាពបំពេញនូវការងារជាច្រើនដូចជា accessing database, spell checkers ហើយងនឹងបច្ចេកវិទ្យាដទៃៗទៀត ដែលធ្វើអោយមានការ ចាប់អារម្មណ៍ពីសំណាក់អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនមកចូលរួមក្នុងគំរោង PHP ។ នៅខណៈ ពេលនោះដែរ PHP ក៏ត្រូវបានបញ្ចេញនូវជំនាន់ថ្មីរបស់ខ្លួនគឺ PHP 3 នៅថ្ងៃទី ៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩៨ ដែលតាមការប៉ាន់ស្មាន PHP នឹងត្រូវបានដំឡើងប្រមាណជាង ៥០០០០ domains ប៉ុន្តែជាមួយតួលេខពិតប្រាកដ លើដំបូងរបស់ PHP ត្រូវបានគេដំឡើងច្រើនជាងមួយលាន Domain ទៅទៀត ។
PHP 4
នៅក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៨ លោក Zeev និង លោក Andi ងាកទៅពិនិត្យលើការងារ PHP 3 ហើយពួកគេមានគំនិតថាពួកគេអាចសរសេរនូវ script language ឡើងវិញអោយមាន លក្ខណៈល្អប្រសើរជាមុនទៅទៀតក្នុងខណៈពេលដែល PHP 3 កំពុងបន្តការធ្វើសម័្ពន្ធ និង ប្រតិបត្តិការនោះ PHP 4 ក៏ចាប់ផ្តើមបង្កើតនូវគំរូថ្មី គឺ “compile first, execute late.” ។ ពួកគេ បានស្វែងរកអ្វីថ្មីសំរាប់ក្រុមហ៊ុន Zend Technologies Ltd គឺជា Software ។ ដំណាក់កាល នៃ ការ compile មិនត្រូវបាន compile PHP script អោយទៅជា machine code នោះទេវាជំនួស ដោយការ compile ទៅជា byte code ដែលធ្វើការប្រតិបត្តិដោយ Zend Engine (Zend មកពី ពាក្យថា Zeev និង Andi) ។ ពួកគេបានខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កើនវវិត្តន៍ និងរៀបចំអោយភាសា PHP មានមូលដ្ឋានលើ Web Application ។ វិធីសាស្រ្តថ្មីសំរាប់ការប្រតិបតិ្ត Script នេះអាចធ្វើអោយ PHP 4 ដំណើរការបានល្អប្រសើរ ច្រើនជា PHP 3 ហើយត្រូវបានដាក់បង្ហាញនូវ PHP 4 នេះក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០០២ ប៉ុន្តែ ដោយមានការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងភាសានេះជាបន្តបន្ទាប់ទើប PHP 4 បានបង្កើតនូវជំនាន់ របស់ខ្លួនជា PHP 4.1.0 នឹងបង្ហាញនូវ Superglobals ដូចជា $_GET និង $_POST ។ ដែល Superglobals នេះអាចយកមកប្រើប្រាស់ពីខាក្នុង Function ដោយមិនចាំបាច់ប្រើ global keyword ។ រហូតដល់ជំនាន់ចុងក្រោយរបស់ PHP 4 ត្រូវបានបង្ហាញចុងក្រោយបង្អស់ នៅថ្ងៃ ២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០២ ។
PHP 5
ដោយមានតំរូវការជាច្រើននូវលក្ខណៈរបស់ object-oriented លោក Andi ក៏មានគំនិត សរសេរនូវ Object-Oriented សំរាប់ជាផ្នែកនៃ Zend Engine ។ លោក Zeev និង លោក Andi បានសរសេរនូវឯកសារអំពី “Zend Engine II : Feature Overview and Design” ហើយចាប់ផ្តើម ពិភាក្សាគ្នាអំពី PHP ទៅថ្ងៃអនាគតដែលក្នុងជំនាន់ PHP 5 នេះមានចំណុចជាច្រើនដែល នឹងត្រូវកែប្រែ បន្ថែម ឬរំលោះចោល ។ PHP មិនត្រឹមតែប្រែប្រួលដោយអាចអោយ ប្រើប្រាស់នូវលក្ខណៈ Object-Oriented Programing (OOP) ប៉ុណ្ណោះនោះទេ វាថែមទាំងផ្ទុកនូវ មុខងារថ្មីៗជាច្រើនដែលបញ្ចូលជាមួយមុខងារសំរាប់ XML ហើយជាពិសេសនោះ គឺ SimpleXML extension ដែលធ្វើអោយមានភាពងាយស្រួល
ក្នុងការសំរបសំរួលជាមួយឯកសារ XML និង SOAP ឬ MySQLi ថ្មីហើយនឹង extension ផ្សេងៗទៀតដែលជាចំណុចសំខាន់នៅក្នុង PHP ។
លោក Rasmus Lerdorf គឺជា អ្នកដែលបង្កើតជាមូលដ្ឋាននៃ PHP Project ក្នុង១៩៩៤ ហើយបានបែងចែក Project នោះជា Open Source និង Project ផ្សេងៗ ជាច្រើនទៀតជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។ លោក Rasmus Lerdorf ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកដែល បង្កើត២ជំនាន់ (PHP 1.0 និង PHP 2.0) នៃភាសា PHP ដំបូងគេ ។
គេរំពឹងថា PHP 5 នឹងអាចក្លាយជាអ្នកនាំមុខគេ នៅលើទីផ្សារនៃ ការអភិវឌ្ឍន៍ Website ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះភាសា PHP បានអភិវឌ្ឍន៍ដល់ PHP 6.0 ហើយ ។
ដំណើរការរបស់ PHP
PHP គឺជាភាសាម៉ាស៊ីនមេមួយដែលសរសេរជាមួយ PHP និងភាសាដទៃទៀតដើម្បីបង្កើតគេហទំព័រហើយម៉ាស៊ីនមេជាអ្នកបកប្រែកូដប្រើប្រាស់ Web Server រួចធ្វើការ បញ្ជូនទៅកាន់ Web Browser ។ ប្រសិនបើយើង View Source Code នោះយើងមិនអាចមើល កូដរបស់ PHP ឃើញទេ ព្រោះម៉ាស៊ីនមេបានធ្វើបកប្រែដូចនោះទៅជា HTML Code ទើប បង្ហាញលទ្ធផលនៅលើ Web Browser ។ ខាងក្រោមនេះដំណើរការនៃ PHP
លោក Rasmus Lerdorf បិតា PHP
លោក Rasmus Lerdorf កើតនៅថ្ងៃទី ២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៦៨ ក្នុងទឹកដី Greenland ហើយលោកបានចម្រើនធំធាត់នៅប្រទេស Denmark និង Canada លោកបញ្ចប់អនុបណ្ឌិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ University of Waterloo ។ លោក Rasmus Lerdorf គឺជាអ្នកដែលបង្កើតជាមូលដ្ឋាននៃ PHP Project ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ ហើយបានបែងចែក project នោះជា open source និង projects ផ្សេងៗជាច្រើនទៀតជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។
លោក Rasmus Lerdorf ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកដែលបង្កើត 2 version (PHP 1.0 និង PHP 2.0) នៃភាសា PHP ដំបូងគេ ប៉ុន្តែចំពោះ version ក្រោយទៀតរបស់ PHP (PHP 3.0, PHP 4.0…) ត្រូវបានបង្កើតបន្ថែមដោយអ្នក develop មួយក្រុម មានដូចជា លោក Andi Gutmans និង លោក Zeev Suraski ដែលបានស្វែងរកអ្វីថ្មីសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Zend Technologies Ltd គឺជាក្រុមហ៊ុន Software ។
លោក Andi Gutmans
លោក Zeev Suraski
ពួកគេបានខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កើនការវិវត្តន៍ និង រៀបចំ ឲ្យភាសា PHP មានមូលដ្ឋានលើ Web Application ។